Truyền thống hiếu học, khoa bảng và một số danh nhân tiêu biểu của thành phố Bắc Ninh (phần 1)

Truyền thống hiếu học, khoa bảng và một số danh nhân tiêu biểu của thành phố Bắc Ninh 

phần 1:Truyền thống hiếu học khoa bảng

 

Trải suốt quá trình lịch sử khoa cử thời phong kiến Việt Nam, kể từ khoa thi Hội đầu tiên năm Ất Mão, niên hiệu Thái Ninh thứ 4 (1075), vua Lý Nhân Tông triều Lý mở khoa thi Minh kinh bác học, đến khoa thi Hội cuối cùng năm Kỷ Mùi, niên hiệu Khải Định thứ 4 (1919) triều Nguyễn, nước ta có 188 khoa thi và 2.971 vị đỗ Đại khoa trong đó vùng đất Bắc Ninh – Kinh Bắc có 679 vị đỗ Đại khoa, (tính riêng thành phố Bắc Ninh có 44 vị), hàng nghìn vị Cử nhân và Tú tài góp phần viết lên trang sử vẻ vang của vùng đất nổi tiếng hiếu học và khoa bảng.

Thành phố Bắc Ninh hiện nay là đơn vị hành chính được thành lập muộn trên cơ sở đất đai tách ra từ các huyện Tiên Du, Yên Phong, Võ Giàng. Đây là những vùng đất có bề dày lịch sử truyền thống, có vị trí địa lý và điều kiện thuận lợi để người xưa chọn làm nơi khai phá ruộng đồng, sinh cơ lập nghiệp, phát triển kinh tế, văn hoá. Trải qua nhiều lần thay đổi địa giới hành chính, hiện nay thành phố Bắc Ninh có 19 xã, phường (16 phường, 3 xã) với 114 làng, khu phố. Trong đó, số danh nhân khoa bảng thời kỳ phong kiến Việt Nam của các làng xã thuộc thành phố Bắc Ninh hiện nay theo các tài liệu đăng khoa lục và điều tra khảo sát tại địa phương, số người đỗ đại khoa là 44 vị, gồm: xã Kim Chân 26 vị (làng Kim Đôi 25 vị, làng Ngọc Đôi 01 vị), xã Nam Sơn 04 vị, phường Vũ Ninh 05 vị, phường Vân Dương 02 vị, phường Khắc Niệm 02 vị, xã Hoà Long 02 vị, phường Khúc Xuyên 01 vị, phường Đáp Cầu 01 vị, phường Võ Cường 01 vị. Trong đó có 01 vị đỗ Bảng nhãn, 05 vị đỗ Hoàng giáp (Đệ Nhị giáp tiến sĩ xuất thân), 37 vị đồng tiến sĩ xuất thân, 01 vị Phó bảng và hàng trăm vị đỗ cử nhân, tú tài.