Những lễ hội truyền thống tiêu biểu thành phố Bắc Ninh - Lễ hội làng Viêm Xá, xã Hòa Long

Hội làng Diềm

Các làng Quan họ trong vùng gặp nhau, đón tiếp nhau thắm tình nồng hậu, thể hiện ân nghĩa sâu nặng thủy chung của người Quan họ. Lúc canh hát Quan họ diễn ra tại đền, trong các gia đình nghệ nhân hay bồng bềnh trên thuyền thúng, thuyền rồng giữa ao hồ. Đây chính là dịp các liền anh, liền chị thể hiện tài nghệ trong ca hát, sự lịch lãm trong giao tiếp ứng xử, tình yêu thương quý trọng nhau trong cuộc sống. Đồng thời là dịp các nghệ nhân thể hiện kết quả, công lao truyền dạy, phát triển ca hát, lề lối chơi Quan họ cho các thế hệ kế tiếp, làm cho Quan họ nối truyền mãi cho muôn đời sau.

Ngày nay, lễ hội làng Diềm (hội đền Đức Vua Bà Thủy tổ Quan họ) diễn ra từ ngày mùng 5 đến ngày 6 tháng 2 âm lịch hàng năm, trở thành nơi hội tụ, ngày gặp mặt của các liền anh, liền chị Quan họ Bắc Ninh và quý khách thập phương. Để bày tỏ lòng biết ơn Đức Vua Bà - Thủy tổ Quan họ và kỷ niệm ngày Vua Bà giáng hạ xuống trang Viêm Xá. Dân làng tổ chức tế lễ tại đình, đền Vua Bà. Uy nghiêm, trọng thể nhất là màn diễn tái hiện lại hội cướp cầu, lễ rước nước từ giếng đền Cùng về đình và đền Vua Bà cầu mong Đức Vua Bà phù hộ cho dân làng làm ăn thuận lợi, mùa màng tươi tốt, dân an vật thịnh. Người làng Diềm dâng lên Đức Vua Bà, các vị thành hoàng làng những lễ vật quý của quê hương như: xôi, oản, bánh trái, hoa quả, những đặc sản như mật mía, bánh khúc... Trong ngày hội, nhiều trò vui được tổ chức như: cướp cầu, đu, vật, chọi gà, cờ tướng, cầu lông, bóng bàn... Nhưng đông vui và hấp dẫn nhất là hát Quan họ. Người làng Diềm đón bạn Quan họ và các làng trong vùng, tổ chức các canh hát tại đền, đình, trong các nhà ông trùm, bà trùm với nghi thức vừa trọng thể, vừa chân tình, nồng hậu. Đặc biệt, lề lối, nghệ thuật ca hát của Quan họ làng Diềm có phong cách riêng vừa cổ xưa, độc đáo, vừa phong phú và điêu luyện, thể hiện tài năng ca hát Quan họ của các bậc nghệ nhân, các liền anh, liền chị quê hương Thủy tổ.

Lễ đón nhận di sản văn hóa quốc gia Lễ hội làng

Những năm qua, được sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền các cấp, hội Đền Vua Bà được tổ chức với quy mô lớn, trở thành sinh hoạt văn hóa tiêu biểu của vùng quê Quan họ, thu hút nhiều làng Quan họ tham gia và quý khách thập phương về dự. Mở đầu lễ hội, Quan họ làng Diềm trình diễn cảnh Vua Bà du xuân, tung cầu, trai gái đua nhau cướp cầu. Sau đó là lễ rước uy nghi, nhiều trò chơi được tổ chức sôi động và hấp dẫn nhất là Quan họ làng Diềm đón bạn Quan họ các làng về dự hội, tổ chức các canh hát thi tài. Các đội Quan họ làng Diềm bao giờ cũng được đông hội ngợi khen, Quan họ các làng giao lưu học hỏi phong cách độc đáo và nghệ thuật thể hiện điêu luyện. Trong các hội thi hát Quan họ của tỉnh Bắc Ninh tổ chức hàng năm, liền anh, liền chị Quan họ làng Diềm thường được giải cao. Đó là kết quả truyền dạy công phu của lớp lớp các nghệ nhân Quan họ làng Diềm những người đã có công lớn trong việc bảo tồn dân ca Quan họ, “giọng hát hay của liền anh, liền chị Quan họ làng Diềm là nhờ có nước giếng Ngọc”.

Giờ đây, hội đền Vua Bà đã trở thành ngày hội lớn của quê hương Kinh Bắc, dịp hội tụ của nhân dân vùng quê Quan họ và quý khách thập phương để được thể hiện lòng nhớ ơn Đức Vua Bà và tham dự vào sinh hoạt ca hát Quan họ di sản văn hóa nghệ thuật tiêu biểu và đặc sắc của Bắc Ninh và của dân tộc, đang được bảo tồn và phát triển, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và phát triển nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc Bắc Ninh - Kinh Bắc.

Nguồn: Thành phố Bắc Ninh - vùng đất văn hiến